آشنایی با الگو های خیاطی و روش رسم آنها
3دقیقه
آنچه در این مقاله می‌خوانید [پنهان‌سازی]
آشنایی با الگو های خیاطی و روش رسم آنها
در دنیای خیاطی، الگو مانند نقشه برای یک معمار است. بدون الگو، دوخت لباس دقیق و متناسب تقریباً غیرممکن است. الگوها ساختار اصلی لباس را تعیین می‌کنند و تضمین می‌کنند که قطعات پارچه به درستی بریده و به هم دوخته شوند. یادگیری رسم و استفاده از الگو، مهارتی اساسی برای هر خیاط است، چه تازه‌کار باشید و چه حرفه‌ای.
الگو چیست و چرا مهم است؟
الگو (Pattern) قالب یا طرح کاغذی است که براساس اندازه‌های بدن طراحی می‌شود و روی پارچه قرار می‌گیرد تا به‌صورت دقیق برش بخورد. هدف الگو این است که لباس نهایی متناسب با فرم بدن، راحت، زیبا و فنی دوخته شود.
مزایای استفاده از الگو:
1.صرفه‌جویی در پارچه و زمان
2.جلوگیری از خطاهای دوخت
3.امکان طراحی مدل‌های مختلف
4.افزایش دقت و تمیزی کار
انواع الگوهای خیاطی
الگوها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
1.الگوهای آماده:
در مجلات خیاطی، سایت‌ها یا پکیج‌های آماده موجودند.
قابل پرینت، برش و استفاده هستند.
برای افرادی که تازه‌کارند یا وقت کافی ندارند مناسب‌اند.
2.الگوهای شخصی‌سازی شده یا دستی
براساس اندازه‌های دقیق بدن خودتان رسم می‌شوند.با توجه به فرم بدن هر فرد تنظیم می‌شوند.دقت بالاتری دارند و پایه‌ی خیاطی حرفه‌ای محسوب می‌شوند.
3. سیستم‌های الگوکشی رایج:
1.سیستم متریک (Metric System)
پرکاربردترین روش در ایران و بسیاری از کشورها
بر پایه سانتی‌متر و اندازه‌گیری دقیق است
مناسب برای هنرجویان آموزشگاه‌ه.
2.سیستم مولر (Müller System)
ریشه در آلمان دارد و بیشتر بر فرم بدن تمرکز می‌کند
برای لباس‌های اندامی و حرفه‌ای کاربرد دارد
پیچیده‌تر از متریک اما با دقت بیشتر
الگوکشی آزاد یا تجربی
بدون فرمول خاص؛ بیشتر بر اساس تجربه و آزمون‌و‌خطاست
در طراحی مدل‌های خاص یا فری‌سایز استفاده می‌شود
4.ابزارهای موردنیاز برای الگوکشی:
1.1. کاغذ الگو (کاهی، سفید یا مخصوص)
2.خط‌کش خیاطی (صاف، منحنی، مولر)
3.متر نواری برای اندازه‌گیری دقیق بدن
4.مداد، خودکار یا ماژیک نازک
5.قیچی کاغذ
6.گونیا، پرگار، نقاله
7.نوار چسب کاغذی (در صورت نیاز به اتصال قطعات
5.مراحل رسم الگوی پایه بالاتنه (برای خانم‌ها)
گام اول: اندازه‌گیری بدن
اندازه‌های مورد نیاز:
دور سینه
دور کمر
دور باسن
قد بالاتنه جلو و پشت
فاصله سینه تا سینه (فاصله پنس)
قد آستین (در صورت نیاز)
گام دوم: محاسبه اندازه‌ها در الگو
در الگو معمولاً اندازه‌های بدن تقسیم بر ۴ می‌شوند (برای نیم‌تنه جلو یا پشت) و مقداری آزادی حرکت (۲ تا ۴ سانت) به آن اضافه می‌شود.
گام سوم: رسم مستطیل اولیه
با استفاده از اندازه‌ها، یک مستطیل بر روی کاغذ رسم می‌شود که اساس الگو است. در این مستطیل جای یقه، شانه، حلقه آستین و پنس‌ها مشخص می‌شود.
گام چهارم: طراحی جزئیات
رسم یقه گرد یا هفت
اضافه کردن پنس سینه، پنس لقی
تعیین بلندی باسن و کمر
طراحی برش‌ها (مثلاً پرنسسی یا راسته)
6.اصلاح و تغییر الگو
اصلاح برای سایز های مختلف
پس از رسم الگوی پایه، با تغییرات جزئی می‌توان آن را برای سایزهای مختلف تنظیم کرد (در خیاطی به این کار “گرادبندی” گفته می‌شود).
افزودن طراحی مدل
تبدیل یقه گرد به یقه ایستاده، انگلیسی یا آرشال
تغییر آستین ساده به پفی یا رگلان
ایجاد برش، چین، پیلی یا فون کردن
رفع ایرادات احتمالی
چروک شدن لباس در بخش خاص (یعنی اندازه آن بخش نیاز به اصلاح دارد)
تنگ یا گشاد بودن لباس در نقاطی خاص (نیاز به تغییر در پنس یا حلقه آستین)
7.الگوهای لباس‌های مختلف
1. الگوی دامن
دامن راسته، فون، کلوش، پلیسه.
فقط به اندازه‌های کمر، باسن و قد نیاز دارد
2. الگوی شلوار
پیچیده‌تر از دامن
شامل قد، باسن، ران، دم‌پا و فاق است
3. الگوی مانتو
ترکیبی از بالاتنه و آستین
نیاز به اصلاح برای آزادی بیشتر دارد
4. الگوی لباس کودک
فرم بدن کودک با بزرگسال تفاوت دارد (گردتر و کوتاه‌تر
معمولاً آزادی لباس در آن بیشتر در نظر گرفته می‌شود
8. استفاده از نرم‌افزارهای طراحی الگو
امروزه می‌توان با کمک نرم‌افزارهای خیاطی، الگوها را به‌صورت دیجیتال طراحی کرد. از معروف‌ترین نرم‌افزارها:
CLO 3D: شبیه‌سازی سه‌بعدی لباس
Valentina: رایگان و دقیق
PatternMaker: مخصوص طراحی الگو
Optitex: نرم‌افزار حرفه‌ای در صنعت مد
9. نکات کلیدی در الگوکشی
1.همیشه قبل از برش پارچه، الگو را روی مانکن یا پارچه ارزان تست کنید (دوخت ماکِت)
2.هنگام رسم پنس‌ها و منحنی‌ها،ازخط‌کش منحنی استفاده کنید
3.از کاغذ شفاف یا نازک برای انتقال راحت‌تر استفاده کنید
4.اگر پارچه طرح‌دار است، به جهت طرح هنگام رسم الگو توجه کنید
نتیجه‌گیری:
الگوکشی مهارتی است که پایه و اساس خیاطی حرفه‌ای را شکل می‌دهد. بدون الگوی دقیق، دوخت لباس منظم، زیبا و استاندارد تقریباً ممکن نیست. با تمرین، دقت و شناخت فرم بدن، شما می‌توانید الگوهای مختلفی را طراحی کرده و لباس‌هایی مطابق با سلیقه و نیاز خود بدوزید. یادگیری رسم الگو نه‌تنها باعث استقلال در دوخت می‌شود، بلکه راه شما را به سمت طراحی لباس و حتی برندسازی شخصی باز می‌کند.
